C Dili Temel Bilgiler

C Dili Temel Bilgiler
C++ bilindigi gibi programlama dünyasinda en çok ilgi gören C dilinden türemistir. C++'i klasik C dilinden farkli yapan yani; Nesne Yönelimli Programlamayi da ( Object Oriented Programming) C'nin sözdizimi kurallariyla birlikte desteklemesidir. Normalde C ile sadece yapisal programlama yaparken C++ dili ile hem yapisal hem de nesne yönelimli programlar yazabilirisiniz. C++ diline baslarken önce dilin C'den gelen ve temel olan özelliklerini ögrenmek gerekir. Örnegin, degisken tanimlama, atama ve diger basit aritmektik islemler, kontrol yapilari ve döngüler gibi.

Teknolojinin ulastigi son noktadaki programlama dillerinden olan C ve C++, bir çok yeni ve güçlü özellikleri içerir. Derslerimiz devam ettikçe bunlarin teker teker içine girecegiz. C dilinin özelliklerinin %80 i C++'da da mevcuttur (bu karsilastirma sahsi görüsümdür). Zaten C++, C'nin üst gurubudur. Bunu söyle siralayabiliriz. C, C++ ve C# dir.

C dilinin avantajlari, az komut kümesinden olusmasi ve bu komutlarin diger yüksek seviyeli dillere nazaran daha hizli çalismasidir. Ayrica C deki kütüphaneler sayesinde fonksiyon tanimlamaniza gerek kalmadan islemlerinizi yapmak mümkün olacaktir. Bu konuda çok detaya inmeden, programlamaya geçmek istiyorum. Çünkü, programlamaya basladigimizda her örnekten sonra o an kullandigimiz programin içinde geçen fonksiyon, hata, degisken, belirleyiciler, kisitlamalar, notasyonlar v.s gibi bilgilerden ara ara bahsedecegim. Yalniz çok önemli olan bir konuya burada deginmek istiyorum. C nin avantajlarini programlamayla birlikte görmek güzel ama C nin dezavantajlarini programlamadan önce bilmeliyiz ki bunlardan sakinalim. Öncelikle Tanimlayicilardan bahsetmek istiyorum. Her derleyici ve assmbley için degiskenleri, sabitleri, etiketleri ve fonksiyon adlarini tanimlama kurallari vardir. Bu notasyonlara, tanimlayici denir. C++ da tüm tanimlayicilar a, . . . , z - A, . . . , Z harfleri ile ya da alt çizgi "_" ile baslar. Bundan sonra rakam, harf, ya da alt çizgi kullanilabilir. ANCI C uyumlu derleyiciler 31 karaktere kadar tanimlayici kabul ederler fakat tanimlayicinin ilk sekiz karakterini kullanmayi kendimize aliskanlik etmeliyiz. Dikkat etmemiz gereken özelliklerden biri de kullandigimiz ifadelerdeki büyük küçük harflerdir. C ve C++ büyük ve küçük harf duyarliligina sahiptir. Kullandigimiz ifadeleri birbirinden farkli ve ayni ifade olarak kullaniyorsak programimiz hata verecektir. Bunu bir örnekle anlatayim:

Program
program
PROGRAM

Bu sekilde tanimlarsak hepsi birbirinden farkli ifadeler olarak C++ da okunacaktir. Biz Sunu aliskanlik edinmeliyiz; tanimlayicilarimizin bas harfi büyük olacak. Büyük ve küçük harf kombinasyonlarinin kullanilmasi ile önceden yapilan tanimlamalar bazen isi zorlastirabilir. Eger bu degiskenlerden birini kullanmak isterseniz, bu zamana kadar nasil tanimladiginizi bilmeniz gerekir. Örnegin printf()`in PRINTF() olarak çagrilmasi durumunda " bilinmeyen tanimlayici " (Unknown identifier) hata mesaji vererek sizi uyarir. Buna benzer olarak %f ve %F kullanimi hata verdirecektir. Programlamayi yaparken bunlara dikkat etmemiz gerekecek. Çünkü bir degiskeni veya tanimlayiciyi basta nasil kullandiysaniz üç, dört sayfa kod yazdiktan sonrada ayni sekliyle kullanmak zorundasinizdir. Iste burada en büyük handikap yasanacaktir. Çünkü C/C++ derleyicileri her zaman hatanin nerde oldugunu göstermez. Bunu programci kendisi satir satir takip ederek bulacaktir. Bundan dolayi bu söylediklerime bastan dikkat etmemiz gerekiyor.

1. c dili programı ve acıklaması

Ilk programimiz! // ilk1.cpp // Ekrana "Bu benim ilk programim" yazdiriyoruz #include <iostream.h> int main() { cout << "Bu benim ilk programim"; return 0; }

"//" isaretini açiklama satirlarinda kullaniyoruz. C++ derleyicisi bu notasyonla baslayan satiri okumaz. Bununla birlikte daha uzun cümlelerimiz olursa bunlari da " /* */ " notasyonunun içinde yazicagiz. Bu özellik de C den bize kalma. Demistik zaten C `nin tüm özelliklerini C++ içerir. Fakat biz genelde " // " yi kullanacagiz.

#include : Bu bizim C++ da bulunan kütüphane dosyamizi çagirmaya yariyor. Ben size söyle tarif edeyim. iostream.h kütüphanesindeki hazir olan " cout " fonksiyonunu çagiriyor. Yani buda bizim fazla kod yazmamiza engel oluyor. .h ile biten dosyalar kütüphane dosyalaridir. Bunu suna da benzetebiliriz. Farz edelim ki elimizde bir alet çantasi var içinden tornavidayi çagirdigimizda vida sikacagizdir. Bu da ona benziyor. C++ da ki hazir kütüphanelerde bir çok hazir fonksiyonlar vardir. Ilerde Bu hazir fonksiyonlar isimizi görmemeye baslayinca kendi kütüphanemizi yapmaya baslayacagiz. Tabi bu seviyeye geldigimizde olayi hemen hemen kavramis olacagiz, tabi neden olmasin öyle degil mi?

Daha sonraki satir her C++ programinda mutlaka bulunmasi gereken bir satirdir. Her C++ programinda main() fonksiyonu olmak zorundadir; bu fonksiyonumuzun önünde ise o fonksiyonun dönderdigi degiskenin veri tipi olmalidir. Tabi ki C++ fonksiyonlar ve onlarin dönderdikleri degerler konusunu da ileride isleyecegiz.

Bir sonraki satirda ise; C++ fonksiyonlar ve kod bloklari " { } " parantezleri arasinda bulunmalidir. main de bir fonksiyon ise onun içindeki kodlar dogal olarak { } parantezleri arasindadir.

Program derlenip çalistirildiginda ise ( Turbo C++ 3.1 kullaniyorsaniz ctrl+f9 kisa yoluyla programi çalistirabilirsiniz (Run) ) karsimiza "Bu benim ilk programim" yazisi çikacaktir. Iste bu yaziyi ekrana veren komut da iostream.h kütüphanesindeki cout fonksiyonudur.

Önemli bir nokta ise C++ dilinde her satir ifadenin sonuna " ; " koymak zorundayiz. Bundan farkli olarak #include satirlarinin ve bir kaç farkli satirin arkasina " ; " gelmez. Bunlari ileride görecegiz.

Return 0 : programimizin (ayni zamanda main fonksiyonumuzun) çikis noktasidir. Eger return ile 0 degeri dönderirsek programimizin güvenle çiktigini isletim sistemine bildirmis oluruz. Bu sayede güvenle programimizin çalistigini görecegiz

En cok kullanılan prinf kullanmamızın sebebi stdio.h olması 1. örnek kafanızı karıştırmasın

// ilk2.cpp // Ekrana "Bu benim ilk programim" yazdiriyoruz #include <stdio.h> main() { printf("Selam bu benim ilk programim.\n"); return 0; }

Değişkenler

// degisken.cpp // Burda degisken tanimlamayi görecegiz. // Ayni zamanda verilen bir sayiyi kendisi ile carpma 2.2=4 gibi #include <iostream.h> #include <stdio.h> // kütüphane dosyamiz main() { int i; // Degisken tanimlama cout << "Bir sayi giriniz: "; cin >> i; i=i*i; cout << "sonuc: " << i ; return 0; }

Burada bundan önce yaptigimiz programlardan farkli olarak int i kullandik, yani degisken tanimladik.

Degisken Nasil Tanimlanir?

Degiskenleri tanimlamak için asagidaki sema kullanilir.

[Veri Tipi] [Degisken Adi];

Örnegin
int sayi;
Simdi degisken.cpp örnegindeki int i; kismini anlamissinizdir. Burada degiskenlere deginmek istiyorum. Biz yukarda Içinde sayi tutan bir degiskeni tanimladik. Benzer olarak asagidaki tanimlamalar da vardir.

char c;
int i;
float f;
double d;
unsigned int ui;

Veri Tipleri

1) Int tipi

Integer = Tamsayi

Tamsayilari içerir. Bellekte 2 Byte tutar. DOS'ta ve Win3.1'de 16 bit uzunlugunda ama Windows9x, WinNT, Win200 ve WinXP 32 bit uzunlugundadir.

Deger araliklari Short ve long için degisir.

Örnek: 5, -20, 1 gibi.

2) Sort tipi

Tam sayilari içerir. 16 bit uzunlugundadir.

signed: -32768 ile +32767 arasinda deger alir, unsigned: 0 ile 65535 arasinda deger alir.

3) Long tipi

Tam sayilar içerir. 32 bit uzunlugundadir.

signed: -2147483648 ile +2177483647 arasinda deger alir, unsigned: 0 ile 65535 arasinda deger alir.

4) Gerçel Tipler (Float, Double, Long double)

Gerçel sayilari içerirler.

float : Bellekte 4 Byte yer tutar. 3.4E-38 ile 3.4E+38 araliginda deger alir. Hassasiyet 7-8 basamaktir.

double : Bellekte 8 Byte ter tutar. 1.7E-308 ile 1.7E308 araliginda deger alir. Hassasiyet 15-16 basamaktir.

long double : doublenin tipinin daha genisidir.1.2E-4932 ile 1.2E-4932 araliginda deger alir. Hassasiyet 19-20 basamak.

5) Char Tipi

Char : Karakter

Alfanumerik karakterleri içerir. Ve ya 8 bit uzunlugunda tamsayi.

signed: -128 ile 127 arasinda deger alir, unsigned: 0 ile 255 arasinda deger alir.

Örnegin: ' 0,1,2,3,4,5,6,7,... ' , ' *,-,+,... ' , 'a,b,c,....,A,B,C,D,,,,, '

6) Bool tipi

true(dogru) = 1 veya false(yanlis) = 0 degerini alir. Eski derleyiciler bu türü desteklemeyebilir. Yeni ANSI C++ standardinda eklenmistir. Bu soyut matematik gördüyseniz. "p V q" ya benzer :) ( matematikçiyiz, konusturalim azicik). Deger araligi ise ya 1 dir (dogru) yada 0 dir (yanlis).

7) Enum tipi

enum siralanmis degerleri tutar. Short int ile ayni degeri tasir.

Bu temel bilgileri aldiktan sonra programlamaya geçebiliriz. Derleyici Olarak ben Turbo C++ 3.1 i tavsiye ederim. Su an bununla baslar iseniz isiniz daha kolay olacaktir (bence). Ilerde Borland a geçecegiz.

Degisken tanimlama konusunda bir konuya daha deginmek istiyorum. Degiskenlere deger atama ve ayni anda bir çok degisken tanimlamamiz C++ da mümkündür.

char c = 'c';
int i = 5;

Daha sonradan deger atama:

char c;
int i;
c = 'c ';
i = 5;


Bir de ayni anda bir çok degisken tanimlayalim.

Örnegin:
int x , y , z;
x = y = z = 5;
x,y,z' nin degeri 5 oldu

İlişkisel işleçler Operatörler

İki değer arasındaki ilişkiyi test etmek için kullanılır.
işleç anlamı
> büyük
>= büyük - eşit
== eşit
< küçük
<= küçük - eşit
!= eşit değil

x=8, y=5 için
x > y Doğru
x < y Yanlış
x !=y Doğru

Mantıksal işleçler : İki mantıksal ifade arasındaki ilişki üzerindeki ilişkide kullanılır.
! DEĞİL (NOT)
&& VE (AND)
|| VEYA (OR)

(X>0) && (X>Y)
(X>0) || (Y>0)

İfadelerde işleçlerin yürütülme sırası
işleç Önceliği
( ) en yüksek (ilk yürütülür)
!
*, /, %
+, -
<, <=, >=, >
==, !=
&&, ||
= en düşük (son yürütülür)
= işleci sağdan sola, diğerleri soldan sağa doğru yürütülür.
Görüldüğü gibi ifadelerde matematiksel ve mantıksal işlemler bittikten sonra ilişki test edilir.
X=50, Y=80, Z=45 için
( ( X / 4 + Y / 4 + Z / 2 ) >= 50 ) && ( Z >= 50 )

For Döngüsü

for (ifade1 ; ifade2 ; ifade3 )
ifade;

ifade2 doğru ( veya farklı 0) olduğu sürece ifade yürütülür (bitiş koşulu).
Döngünün ilk adımından önce ifade1 yürütülür ( başlangıç adımı).
Döngünün her adımında ifade3 yürütülür (artış miktarı).

for (i = 1; i < 5; i++)
printf("%d ",i);


ifade1, ifade2 ve ifade3 seçimliktir. ifade2 belirtilmez ise herzaman
doğru olduğu ( == 1 ) kabul edilir. Yani sonsuz döngü oluşur.

for (i = 1; ; i++) printf("%d ",i); Örnek 3.2.2.1: 1'den 100'e kadar olan sayıların toplamı. j =0; for (i=1; i<=100; i=i+1) j =j+i; printf("Toplam %d",j);

Diziler

Diziler
Diziler, "indisleri olan degiskenler" olarak adlandirilirlar. Diger bir deyisle, birden fazla tek düze veri tipi içeren degiskenlerdir. Diziler birbirine bitisik bellek gözleri kullanilarak olusturulurlar. Bunu biraz daha açarsak: farz edelim ki elimizde üç tane kutu var, birinde yesil kalemler, birinde kirmizi kalemler ve birinde de mavi kalemler olsun. Bu kutucuklari 1,2,3 diye adlandirdigimizi düsünelim. Biz diziler ile numarasini bildigimiz kutucugun içindeki malzemeyi alabilecegiz. Daha dogrusu numarasini vermis oldugumuz kutunun içindeki bilgiyi bilgisayar okuyacaktir.

Not: For döngüsü dizi elemanlarina ulasmak için en çok kullanilan yöntemdir.

Dizilerin indislerden olustugunu söylemistik. Diger yüksek seviyeli dillerle karsilastirildiginda arasindaki fark ilk elemanin indisi daima sifir (0) olmasidir.

for(int i=0; iBurada dikkat etmek istedigimiz "int i=0" kismidir. Görüldügü gibi indisin ilk aldigi degeri sifir (0)`dan baslatiyoruz. Bu kismi unutmayiniz. Genellikle yapilan en büyük hatalardan biridir.

Bir dizi tanimlayicisi -adi-, dizinin ilk elemaninin adresini tanimlayan adrestir. Bunu söyle izah edelim; elimizde bir dizi var ve ilk elemani karakter ise biz "char DiziAdi[boyut]" seklinde tanimlariz. Tam sayi ise "int DiziAdi[boyut]" seklinde olur.



Dizilerin TanımlanmasıDizi tanımlamalarının genel biçimi:

[];

Yukaridaki gösterimde köşeli parantez eleman sayısının seçimlik olduğunu değil, eleman sayısı bilgisinin köşeli parantez içine yazılması gerektiğini göstermektedir.

tür : Dizi elemanlarının türünü gösteren anahtar sözcüktür.
dizi ismi : İsimlendirme kurallarına uygun olarak verilecek herhangi bir isimdir.
eleman sayısı : Dizinin kaç elemana sahip olduğunu gösterir.

Dizilere Deger atama:
Bu yöntemleri madde madde verelim,

1. Duragan ve global (erisilen) dizilerde yaratildiklari anda içerik otomatik olarak belirlenebilir. Programin taniminda erisilen tüm degiskenler, otomatik olarak sifir yapilir.

2. Duyuru sirasinda sabit degerler belirtilerek belirlenebilir.

3. Programin çalismasi sirasinda indisler kullanilarak her elemana tek tek veri kopyalanabilir.

1. maddenin örnegi #include

const int boyut=5;
int GlobalDizi[boyut];

main() {

//"satatic" yerel degiskende tanimlanmasina ragmen tüm program boyunca
//geçerlidir. Ancak sadece tanimlandigi fonksiyon tarafindan erisilebilir.

static int DuraganDizi[boyut];

for(int i=0; i cout< return 0;
}


Programin çiktisinada göreceginiz gibi, dizi aratilirken indislere ait eleman bloklari temizlenmis ve sifir degerlerini almistir.

Burada bir konuya daha dikkat çekmek istiyorum. Çok yaptigimiz hatalardan biri olarak da, dizi duyurusunu yaparken belirttigimiz degerden fazla sayida deger girmemizdir.

int DiziAdi[5]={1,8,9,5,4,6};Görmüs oldugunuz gibi bes tane dedik ama alti tane yazdik. !!! hata !!!. Bu tür hatalar için elimizde kullanabilecegimiz bir kalip var.

char DiskOkunmuyor[ ] = "Disk okunmuyor";
char DosyaYok[ ]= "Dosya Yok";